Wypalenie zawodowe może pojawić się w wszystkiej grupie zawodowej. Natomiast wykonane analizowania pokazują, iż kłopot tenże dotyczy zwłaszcza zawodów, w jakich jest częsty oraz bezpośredni związek z różnymi ludźmi: pielęgniarki, pracownicy ratownictwa oraz hospicjów, nauczyciele, wychowawcy, pracownicy socjalni, terapeuci oraz specjaliści. Wypalenie zawodowe to stan wyczerpania emocjonalnego, sportowego oraz duchowego. Osoba chorująca na wypalenie zawodowe czuje się przepracowana, nie uczy się zawodowo, jest niezadowolona z wykonywanej pracy. Obowiązki, które kiedyś dawały jej satysfakcje, obecnie nużą.
Wypalenie zawodowe – etiologie
Psychologowie wyróżniają pewne cechy indywidualne, które służą wypaleniu zawodowemu. Należą do nich: bierność, niska samoocena, defensywność, zależność.
Wypalenie zawodowe może pojawić się u ludzi, którzy nie wierzą w własne dane i unikają trudnych sytuacji. Kłopot dotyczy także osób przekonanych, iż mnóstwo zależy z nich samych. Takie rozwiązanie sprawia, iż stawiają sobie wysokie wymagania oraz starają się być perfekcjonistami. Ze całych sił zajmują się w pracę zawodową, stoi się ona dla nich misją do wykonania, dla której mnóstwo mogą poświęcić. Są także etiologie interpersonalne wypalenia zawodowego. Można je rozłożyć na dwie grupy:
- relacja pracownik-klient – powszechnie niektóre osoby emocjonalnie zajmują się w kłopoty ludzi, z jakimi pracują (udzielanie porad, prowadzenie kuracji, opieka, leczenie, wspieranie), i więc może doprowadzić do utraty energii oraz wypalenia zawodowego;
- kontakty z przełożonymi oraz współpracownikami – potrafią rodzić stresujące sytuacje, wśród których najczęściej pojawiają się mobbing, konflikty, zaburzona komunikacja.
Z kolei etiologie organizacyjne wypalenia zawodowego połączone są ze:
- środowiskiem fizycznym pracy,
- sposobami wykonywania pracy,
- postępem zawodowym,
- stylem kierownika,
- rutyną w praktyce.
Do wykonywania zawodu może zniechęcić brak pewnych wymagań w środowisku pracy czy udzielenie na ich temat niepełnych informacji. Źle wpływają ograniczenia czasowe na wykonywanie zadań oraz brak możliwości rozwoju oraz wzrostu. Wypalenie w praktyce może dotyczyć osób, jakie chciały realizować swój potencjał oraz kreatywność oraz w miejscu zatrudnienia nie mają na to żadnych szans.
Wedle Christiny Maslach, wypalenie to psychologiczny syndrom, który są trzy podstawowe wymiary:
- wyczerpanie emocjonalne – osoba jest nadmiernie obciążona emocjonalnie, i jej zasoby są poważnie uszczuplone;
- depersonalizacja – negatywne traktowanie czy za obojętne reagowanie na drugich ludzi, którzy są zazwyczaj odbiorcami usług czy współpracownikami;
- obniżone poczucie dokonań osobistych – spadek poczucia własnej wiedz oraz brak sukcesów w pracy.
Wystąpienie wypalenia zawodowego zależy od wielu elementów osobistych oraz środowiskowych. Między innymi wpływa na to nieumiejętność rozdzielenia życia prywatnego od zawodowego. Efekty wypalenia zawodowego są tak samo niekorzystne dla pracownika, jak oraz pracodawcy, dlatego obie strony powinny starać się zapobiegać temu problemowi.
Wypalenie zawodowe – sygnały
Psychologowie wyróżniają dwa typy wypalenia zawodowego: aktywne (spowodowane wydarzeniami oraz elementami zewnętrznymi, np. warunki pracy) i bierne (wewnętrzna odpowiedź organizmu na etiologie wywołujące wypalenie aktywne). Sygnałami ostrzegawczymi wypalenia zawodowego są: subiektywne poczucie przepracowania i brak chęci do pracy. Wypalenie może zwiastować pojawienie się niechęci wychodzenia do pracy, poczucie wyobcowania oraz izolacji i postrzeganie bycia jako ponurego oraz ciężkiego. Osoba wypalona zawodowo zaczyna negatywnie podchodzić do osób, z którymi pracuje, własnych chorych lub klientów.
Wypalenie zawodowe – leczenie
Sygnały wypalenia w pracy odpowiadają poszczególnym etapom tego zjawiska. Poznanie ich idzie na szybkie zareagowanie. Na pierwsze stadium składają się bóle głowy, bezsenność, częste przeziębienia, wpadanie w irytację oraz bycie lęku. Kolejna faza wypalenia zawodowego jest znamionowana przez wybuchy złości, lekceważenie różnych osób, mniejszą efektywność w pracy. Ostatnie, trzecie stadium powoduje sygnały psychosomatyczne, psychiczne oraz ruchowe (wrzody żołądka, nadciśnienie, ataki stresu, depresja, poczucie wyobcowania oraz samotności). Rodzaj leczenia wypalenia w pracy zależy od etapu rozwoju dolegliwości. Pierwszy krok można pokonać samemu. Wystarczy wyjść na krótki urlop. Wypoczęty organizm łatwiej się zregeneruje. Kolejna faza wymaga dłuższego urlopu, podczas jakiego będzie można odreagować, pobyć z znajomymi oraz poszerzyć swoje zainteresowania. Leczenie wypalenia zawodowego w trzecim stadium wymaga pomocy lekarza, psychologa czy psychoterapeuty. Szczęśliwi ci, którzy działają w naszym wymarzonym zawodzie. Gorzej, jeśli jedyną twoją motywacją jest zarabianie pieniędzy. Obecne czasy nie służą szukaniu idealnej pracy. Warto nauczyć się z kilkoma radami dotyczącymi tego, jak się nie dać wypaleniu zawodowemu. Należy rozpocząć od postawienia realistycznych celów. Po intensywnej pracy należy ci się intensywny wypoczynek. Jeśli czujesz zmęczenie – zrelaksuj się. Do spraw zawodowych podchodź z wielkim dystansem. Kiedy przekraczasz próg domu, nie dbaj o pracy.
