Białaczką określamy grupę nowotworów, związaną z patologią w ciągu krwiotwórczym. Istotą białaczki jest niecelowy rozrost określonego rodzaju komórek układu białokrwinkowego (szpiku kostnego czy węzłów chłonnych) z późniejszym przenikaniem do krwi nie tylko komórek dojrzałych, ale także komórek młodszych. Łacińskie określenie białaczki – leukemia, znaczy dosłownie „białą krew”, co dobrze oddaje istotę tej dolegliwości. Ze powodu na zwiększoną ilość białych krwinek, krew pacjentów na białaczkę przybiera niezwykle jasny odcień. Mikroskopowy obraz krwi białaczkowej jest bardzo zmieniony. Zaliczana jest do grona wad nowotworowych, a przejawia się wzrostem liczby białych krwinek jednego rodzaju. Są to natomiast komórki niedojrzałe, nie gotowe do pełnienia jakichkolwiek roli w organizmie, i jest ich tak wiele, iż mają całą przestrzeń szpiku kostnego, a nieraz naciekają różne organy poza nim.
Białaczka – Etiologie
Nie jest znana jednoznaczna odpowiedź czemu dochodzi do rozrostu białaczkowego, powodującego nowotwór krwi. Mówi się natomiast o czterech grupach elementów:
- predyspozycji genetycznej – skłonności oraz wrażliwości osobniczej,
- elementy natury zakaźnej – najprawdopodobniej wirusowej,
- elementy ruchowe, syntetyczne czy biologiczne wyzwalające mechanizm rozrostowy,
- upośledzenie pracy układu immunologicznego.
To one sprawiają, iż u danej osoby może nastąpić białaczka. Elementy te potrafią aktywować od lat to we krwi mikroorganizmy, które wywołują rozrost patologicznych komórek. Rozrost, którego nie potrafi pokonać obrona immunologiczna organizmu.Naturalną ochroną przed białaczką jest więc układ odpornościowy, który potrafi szybko działać na nietypowe struktury komórkowe. Gdy układ działa nieprawidłowo, nie jest w stanie zidentyfikować patologicznych komórek, a tym jednym nie może się przed nimi bronić. Te, niekontrolowane, zaczynają się gwałtowanie rozrastać, niszcząc różne potrzebne organizmowi komórki (np. czerwone krwinki) – wówczas mówimy o białaczce. Przebieg kliniczny dolegliwości cechuje jej specyfikę – mówimy wtedy o białaczce ostrej oraz długotrwałej.
Białaczka – Objawy
Białaczka nie ma stwierdzonej etiologie, nie jest również jednorodnych symptomów chorobowych, po rozpoznaniu których od razu można postawić diagnozę. Możemy mówić tylko o pewnych grupach symptomów, jakie potrafią, a nie muszą, wskazywać nowotwór.
Białaczki silne przejawiają się zwykle:
szybkim narastaniem ciężkiego stanu chorobowego,
ogólnym osłabieniem oraz w stosunku z tym dobrym męczeniem się,
temperaturą typu septycznego,
bladością powłok (jako wyraz współtowarzyszącej niedokrwistości),
dolegliwościami typu anginowego z nalotami szarobrunatnymi oraz ciężko gojącymi się owrzodzeniami na przerosłych zwykle migdałkach, błonie śluzowej jamy ustnej czy języku,
skłonnością do wiązania się wybroczyn śródskórnych, mniejszych bądź większych sińców i samoistnych krwotoków (np. z nosa).
Białaczki długotrwałe charakteryzują się sygnałami podobnymi, ale mniej burzliwie występującymi. Cierpiący na białaczkę skarżą się na:
postępujące ogólne zmęczenie oraz zmniejszenie sprawności fizycznej,
narastającą bladość skóry, spojówek oraz widocznej błony śluzowej jamy ustnej,
zmienne bóle gardła,
odczucie nacisku w jamie brzusznej,
postępujące, miejscowe czy uogólnione, zwiększenie węzłów chłonnych itp.,
zwiększoną tendencja do zakażeń.
Białaczka – Rozpoznanie
Zdiagnozowania białaczki można dokonać dopiero po zakończeniu analizowania morfologicznego krwi obwodowej i bioptycznego analizowania szpiku kostnego. Diagnozowanie typu białaczki wymaga także obserwacji pacjenta w szpitalu. Jeśli opisanym zmianom wtóruje zwiększenie węzłów chłonnych, to zwykle potrzebne jest równoczesne badanie histopatologiczne wycinka powiększonego węzła chłonnego.
Białaczka – Leczenie
Przy leczeniu tej dolegliwości najważniejsza zasada to: leczyć jak najpóźniej. Jest tak więc, iż niemożliwym jest uzyskanie pełnego wyleczenia, a kuracja powoduje mnóstwo niebezpiecznych dla życia efektów ubocznych. Leczenie zaczyna się więc tylko w wypadkach ostrej niedokrwistości, niewielkiej ilości płytek krwi oraz przy nasilonych objawach powiększenia węzłów chłonnych oraz śledziony. Wykorzystywane są tutaj zwłaszcza chemioterapia oraz naświetlanie. Znane są również próby z podawaniem interferonu. Leczenie białaczki ma wysoce specjalistyczny charakter oraz wymaga pełnej konsultacji oraz nadzoru zespołu lekarzy. Leczenie jest na celu zahamowanie rozrostu patologicznych komórek i jego następstw. Choremu składa się szereg leków farmakologicznych, które niekorzystnie potrafią wpływać i na działanie różnych organów. Środki powszechnie wywołują zmęczenie odporności, dlatego chory jest wrażliwy na powikłania zakaźne. W leczeniu tej długotrwałej białaczki wykorzystuje się interferon alfa, chemioterapię oraz przeszczep allogeniczny, przy czym całkowite wyleczenie zostało jak do tej chwili osiągnięte tylko dzięki przeszczepowi. Dawca do takiego stylu nie może być dużo niż 50 lat. Ponad pięć lat po zakończeniu zabiegu przeżywa ok. 2/3 pacjentów, a dziesięciu lat dożywa ponad 40%. By leczenie interferonem dało jakieś wyniki musi być wykonywane stale, ponieważ odstawienie środka doprowadza do nawrotu nowotworu. Szeroko wykorzystywana jest też kuracja za pomocą hydroksymocznika.
Białaczka – Zapobieganie
Zapobieganie białaczce zmniejsza się do szeroko pojętego zdrowego żywienia się i przebywania oraz funkcjonowania w naturalnym środowisku.