Autoimmunologiczne zapalenie wątroby to dolegliwość ze spektrum zaburzeń z autoagresji, których istota polega na tworzeniu się tzw. autoprzeciwciał, to oznacza przeciwciał skierowanych przeciwko swym komórkom oraz tkankom organizmu. Zajęte narządy są niszczone powoli, co w wypadku braku leczenia doprowadza do ich niewydajności. Dolegliwość postępuje stopniowo, powszechnie niezwykle skrycie, doprowadzając do marskości wątroby.
Autoimmunologiczne zapalenie wątroby – etiologie
Dolegliwość jest wywołana atakiem komórek układu immunologicznego na nasze białka, umieszczone na komórkach wątrobowy. Natomiast reakcja na pytanie, czemu tak się dzieje, nie jest wiadoma. Naukowcy przypuszczają, iż etiologią tego mechanizmu mogą być predyspozycje genetyczne do tzw. reakcji z autoagresji. Uznaniem tej teorii są analizowania, z których wynika, iż u chorych z AZW powszechnie odnotowuje się współistnienie różnych wad o podłożu autoimmunologicznym (zapalenie tarczycy, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca, bielactwo, celiakia itp.).
Autoimmunologiczne zapalenie wątroby – objawy
Rozwój dolegliwości może być skąpo- czy bezobjawowy czy odwrotnie – niezwykle ciężki. Niestety, najczęściej ocenia się skąpoobjawową formę autoimmunologicznego zapalenia wątroby. Wtedy symptomem dominującym, a czasem jedynym, jest znużenie, które zwiększa się w przeciągu dnia oraz uniemożliwia funkcjonowanie. Jest to sygnał niecharakterystyczny, jaki może stanowić symptom zwykłego zmęczenia, przez co powszechnie jest lekceważony przez pacjenta. Czasami znużeniu mogą wtórować sygnały, takie jak:
- pobolewania czy odczucie ciężaru w prawym podżebrzu
- wzdęcia
- zaburzenia łaknienia
- świąd skóry
świąd skóry
Kobiety powinny zaniepokoić nieregularne miesiączki, wzmożone owłosienie lub nasilenie się trądziku. Są to sygnały wskazujące na schorzenia hormonalne, które potrafią współtowarzyszyć dolegliwości. W procesie objawowego autoimmunologicznego zapalenia wątroby pojawiają się żółtaczka i choroby przypominające silne wirusowe zapalenie wątroby, tj.:
- wymioty oraz mdłości
- jadłowstręt
- gniotący ból w nadbrzuszu
- męczliwość
- bóle stawów, mięśni
- stan podgorączkowy
Autoimmunologiczne zapalenie wątroby – diagnostyka
W pierwszej kolejności trzeba wykonać wywiad z pacjentem oraz spytać o wszystkie sygnały, przebyte zakażenia lub ostatnio wykonane zabiegi. Potem specjalista wykonywa badanie przedmiotowe, które pozwala na ocenę wielkości wątroby, zabarwienia skóry, obecności splenomegalii (powiększenia śledziony), pajączków skórnych czy wodobrzusza i obrzęków obwodowych. Wykonywa się również USG wątroby wraz z pomiarem przepływu wrotnego (Doppler). Niezbędna może być również endoskopowa ocena obecności żylaków przełyku. Istotnym czynnikiem diagnostycznym są analizowania krwi – tzw. próby wątrobowe. U chorych z AZW przedstawiają one podniesienie aktywności ALAT (aminotransferaza alaninowa) i obecność dużego stężenia gamma globulin, IgG oraz obecność w surowicy chorych przeciwciał przeciwktankowych (obecność autoprzeciwciał w surowicy krwi jest jednym z czynników potrzebnych do postawienia diagnozy AZW). To umożliwia wykonanie diagnostyki różnicowej, podczas której należy wziąć po uwagę dolegliwości przebiegające z obecnością zmian zapalnych w wątrobie (m.in. wirusowe zapalenia wątroby typu C czy WZW B, choroba Wilsona oraz PSC – pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych). W celu postawienia ostatecznego zdiagnozowania przeprowadza się badanie patomorfologiczne wątroby (biopsję wątroby), dzięki jakiemu można określić martwicę kęsową oraz zmiany zapalne okołowrotne i odmienny stopień włóknienia narządu, co jest indywidualne dla dolegliwości.
Autoimmunologiczne zapalenie wątroby – leczenie
W wypadku AZW wykorzystuje się leczenie immunosupresyjne, które polega na hamowaniu przebiegu tworzenia przeciwciał oraz komórek odpornościowych przez inne elementy nazywane immunosupresorami (niejednokrotnie są to środki). W wypadku AZW immunosupresorami są kortykosterydy (np. prednizolon) oraz azathiopryna (kuracja skojarzona). AZW jest dolegliwością długotrwałą, ale występują na ogół okresy remisji. W trakcie ich istnienia możliwe jest odstawienie preparatów, ale pod warunkiem utrzymywania się wyników badań biochemicznych w normie od dwóch lat oraz potwierdzenia biopsją wątroby remisji dolegliwości. Jej nawrót nie zawsze przerzuca się na pogorszenie nastawienia, dlatego cierpiący muszą być pod kontrolą specjalistów z przychodni hepatologicznej przez całe życie. Niestety, zdarzają się przypadki AZW o niezwykle intensywnym procesie czy również oporne na leczenie. Wtedy ratunkiem jest przeszczep wątroby.
AZW pozwala na normalne zwykłe życie
W części wypadków dolegliwość nie jest trudnością w realizacji planów osobistych oraz zawodowych. Nie wymaga również stosowania określonej kuracji. Wystarczy zdrowo się odżywiać. Należy natomiast zadbać o to, żeby nie pogłębiać uszkodzenia wątroby. W związku z tym należy się zaszczepić przeciwko WZW typu A i B, całkowicie zrezygnować z picia alkoholu. Winno się również utrzymać masę ciała w normie, aby nie dopuścić do niealkoholowej stłuszczeniowej dolegliwości wątroby.
